Eigen-wijs in zorg

Een boek schrijf je nooit alleen. Toch niet als je in opdracht schrijft. En maar goed ook, want niets is zo fascinerend als in overleg met anderen een boek uit de grond stampen. Of liever: eerst zachtjes met de voeten over de grond schuifelen, voelen waar de materie zit, harder en steviger je voeten neerzetten naarmate je ‘pak’ krijgt op de inhoud, af en toe pas op de plaats maken voor wat reflectie, een stapje achteruit, opzij, even pauzeren, een sprong vooruit, mijlenver stevig doormarcheren, en uiteindelijk: dansen! Want het boek ligt er.

Het boek Eigen-wijs in zorg. Het pedagogische model van de Vleugels schrijven was zo’n voorbeeld van heerlijk teamwork. Het beschrijft de pedagogische visie en aanpak van de Vleugels, een zorg- en expertisecentrum voor mensen met een beperking. Na een korte voorstelling volgt een uiteenzetting van de belangrijkste methodische pijlers die de begeleiders, therapeuten en andere medewerkers van de Vleugels hanteren in de zorg voor hun cliënten: aandacht voor kwaliteit van leven, het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau en de emancipatie van de cliënt, basale grondhouding en stimulatie, multidisciplinair werken en ‘drienamiek’ – een gelijkwaardige communicatie tussen cliënt, netwerk en professionals. Vervolgens illustreert het boek hoe die aanpak wordt toegepast op diverse domeinen uit de dagelijkse praktijk: ontwikkelingsgericht werken, zinvolle dagbesteding, de zorg voor ouder wordende cliënten, nachtzorg en medische zorg, voeding, eet- en slikproblemen, seksualiteit en relatievorming, probleemgedrag en vrijheidsbeperkende maatregelen.

Samenwerken met het team van de Vleugels was een waar genoegen. Het was een intense duik in een voor mij nieuwe wereld, die via vele interviews met diverse medewerkers langzamerhand openging en waar ik gefascineerd naar stond te kijken. De betrokkenheid van het team van de Vleugels met de mensen aan wie ze elke dag warme zorg bieden, was hartverwarmend en inspirerend. De combinatie van hart, verstand en buik (of hoe ze dat laatste zelf noemen: ‘gezond boerenverstand’) in hun aanpak is iets dat me blijft fascineren omdat het zo werkbaar is. De open communicatie met de mensen met wie ik te maken had voor het schrijven van dit boek was een voorbeeld van hoe constructief en effectief communicatie kan zijn, ook in een team, als je de communicatie organiseert en tegelijk vrijheid geeft. Als ik via mail een vraag stelde aan iemand, wist ik: het antwoord zal niet noodzakelijk van dezelfde persoon komen, maar een antwoord komt er. To the point, constructief en allemaal gericht op hetzelfde doel: samen een goed boek maken. Zo moet dat zijn. Een boek in opdracht schrijf je nooit alleen, en gelukkig maar.

X – een boek over 10 jaar Concertgebouw Brugge

Concertgebouw Brugge vierde in februari zijn tiende verjaardag. Het feestgedruis van de verjaardagsweek is ondertussen al wat geluwd, maar in de boekhandel ligt nog steeds een mooi verjaardagsboek.

‘X’ blikt terug in woord en beeld op het ontstaan en het eerste decennium van het Concertgebouw. Vanaf het allereerste begin, toen het allemaal nog een verre droom leek, over het ontwerp en de bouw – een architecturaal feit dat veel stof deed opwaaien en internationaal hoog scoorde – tot de eerste tien jaar van de werking, waarin Concertgebouw Brugge erkenning verwierf in binnen- en buitenland.

Het boek bevat een overzicht van de ontstaansgeschiedenis, de huidige werking en belangrijke sleutelmomenten uit de afgelopen tien jaar; essays over muziek, dans, actuele kunst en de architectuur van het Concertgebouw; getuigenissen van mensen die nauw bij het huis betrokken zijn; gedichten en een reeks foto’s die de eigenheid van het gebouw in beeld brengen.

Teksten van Geert Van der Speeten, Tom Eelen, Lieve Dierckx, Marianne Van Kerkhoven, Iwan Strauven, Annelies Vantyghem, Peter Verhelst, Katrien Van Eeckhoutte, Jeroen Vanacker, Mia Verstraete en Laurens De Keyzer; foto’s van Filip Dujardin en David Samyn.
Studio Jurgen Maelfeyt tekende voor de vormgeving en de eindredactie was in handen van de tekstchirurg.

Wie dit mooie feestboek graag wil kopen: je vindt het in de boekhandel, bij Concertgebouw Brugge of online bij uitgeverij Lannoo.

Tot altijd – het boek

Tot altijd, het boek bij de film van Nic Balthazar, ligt sinds kort in de boekhandel.
De film gaat over Mario Verstraete, die in 2002 als eerste in België officieel gebruikmaakte van de nieuwe wet over euthanasie. Zowel politiek als persoonlijk, als MS-patiënt, had hij zich sterk ingezet voor die wetgeving.
Het boek gaat dieper in op de persoon en de familie van Mario, vertelt hoe de film tot stand kwam en schetst de wetgeving en het ruimere debat over euthanasie. Het bevat ook stills en dialoogfragmenten uit de film.

Nic Balthazar vertelt hoe hij Mario persoonlijk leerde kennen en hoe hij tot het maken van deze film kwam. Hij reflecteert over dood en leven, en over onze onmacht en onwennigheid om bewust met het einde om te gaan. Bespiegelingen die net als de film onder de huid kruipen en die de man achter het filmpersonage tonen, maar ook het thema breder uitvergroten tot waar het elk van ons raakt.

Marijke Libert volgde destijds Mario Verstraete en zijn familie in een reeks interviews voor De Morgen. In dit boek zijn een aantal van die interviewfragmenten opnieuw opgenomen. Ze worden aangevuld met fragmenten uit nieuwe gesprekken die ze nu, tien jaar later, met de ouders van Mario had. Uit deze interviews komt een beeld naar voren van iemand die heel bewust met zijn levenseinde omging en een familie die hem op een ongelooflijk warme en sterke manier ondersteunde in zijn keuze.

Mia Verstraete (ondergetekende) ging praten met zeven experten die thuis zijn op het terrein van levenseinde, euthanasie, palliatieve zorg en stervensbegeleiding: Johan Bilsen, Marc Cosyns, Marc Desmet, Wim Distelmans, Manu Keirse, Rik Torfs en Etienne Vermeersch.

Aan de hand van hun deskundige commentaar en opinies worden de wetgeving en het debat over euthanasie in mensentaal uitgelegd. Wat staat er in de wet over euthanasie en andere medische beslissingen over het levenseinde? Hoe kwam die wetgeving tot stand? Wat is de relatie tussen palliatieve zorg en euthanasie? Hoe vaak komt euthanasie voor? Kun je vooraf bepalen dat je je leven wilt laten beëindigen als je bijvoorbeeld diep dement wordt of aan een andere zware ziekte lijdt?

Ook een aantal ethische kwesties komen aan bod, bv. sociale druk op zieke ouderen, zelfbeschikking vs. solidariteit en impact op de omgeving, katholieke en vrijzinnige perspectieven op euthanasie,… De experten zijn het niet altijd met elkaar eens; hun visies staan soms naast elkaar, soms lijnrecht tegenover elkaar, maar juist daardoor geven ze een boeiende blik op het geheel.

Wie door de fim ‘Tot altijd’ geraakt was en meer wil weten over de persoon Mario Verstraete en zijn keuze, wie wil meekijken over de schouder van de regisseur en zien hoe hij tot deze knappe film kwam, en wie graag meer wil weten over hoe dat nu eigenlijk zit met euthanasie en keuzes rond het levenseinde in ons land: dit boek is voor jou.

P.S. Voor wie de film nog niet gezien heeft: doe dat eerst en vooral, en neem een paar zakdoeken mee. Heel ontroerend, maar wees gerust: er valt ook veel te lachen.

P.P.S. Voor wie het zich afvroeg: ik ben geen familie van Mario, enkel toevallig een naamgenoot.